Ψάρεμα στη Λαγγαβιτσα

 Ψάρεμα με καλάθα στη Λαγγάβιτσα (παραπόταμο στην δεξιά όχθη του Καλαμά) Τασούλας Κολέλης και Κώστας Παπανικολάου. (Αρχείο Χαρούλα Κολέλη).

Ουμβέρτος Αργυρός

 "Περιπολία παρά τόν ποταμό Καλαμά", 1940.

Ελαιογραφία του ζωγράφου και ακαδημαϊκού Ουμβέρτου Αργυρού (Καβάλα 1882 - Αθήνα 1963), που το χειμώνα 1940-41 ζωγράφισε από φυσικού το Έπος της Αλβανίας ...
Πίνακας από τη συλλογή της Σχολής Ευελπίδων, από την Αναδρομική Έκθεση Ζωγράφων του '40, στη Δημοτική Πινακοθήκη της Θεσσαλονίκης το 2004.

(Από το φίλο Βασίλη Χολέβα)

Και πάλιν στους Αγιούς!

 Όταν παρουσίασα το γεφύρι στους Αγιούς στα Γιάννενα πριν από χρόνια, ο μακαρίτης ο Μιχάλης Αράπογλου είχε εκφράσει την αντίθεσή του, με την λογική ότι "δεν είναι παραδοσιακό" αφού κατασκευάστηκε από μηχανικό. Είχαμε μιά μεγάλη κουβέντα τότε, που κατέληξε σε κάποια συμπεράσματα αλλά εγώ συνεχίζω να θεωρώ ότι δεν μπορεί να παρουσιάσει κανείς τα πετρογέφυρα του Καλαμά, χωρίς να αναφερθεί στο συγκεκριμένο γεφύρι. 

Η φωτογραφία είναι του Etienne Labranche (Στέφανος Βλαστός) ανταποκριτή της γαλλικής εφημερίδας "Les Temps",  καθ' οδόν για Χάνι Δελβινάκι, ακολουθώντας την επέλαση του Ελληνικού στρατού στη Βόρεια Ήπειρο. Από ανάρτηση του φίλου Βασίλη Χολεβα.

Εδουάρδος Λύαρ

 Edward Lear (1812–1888)

Zitza, 

watercolour, pencil and ink

Size:29.8 x 48.9 cm. (11.7 x 19.3 in.)

Σπύρος Βασιλείου: Το γεφύρι στους Αγιούς.

 Ο ζωγράφος Σπύρος Βασιλείου από το Γαλαξίδι, πολέμησε το 1940-41 τους εισβολείς στα βουνά της Ηπείρου. Εκεί φιλοτέχνησε τον πίνακα με την επισκευή του γεφυριού στους Αγιούς, μετά τον βομβαρδισμό του από τους Ιταλούς που είχαν ήδη υποχωρήσει. (Το γεφύρι είχε ήδη ανατιναχτεί από τους Έλληνες, επισκευάστηκε από τους Ιταλούς για να εισβάλουν στην Ήπειρο, επισκευάστηκε από τους Έλληνες όταν κυνήγησαν τους Ιταλούς, το βομβάρδισαν οι Ιταλοί υποχωρώντας, το επισκεύασαν όταν ξανάρθαν, ανατινάχτηκε στην κατοχή από τους αντάρτες, επισκευάστηκε μετά την απελευθέρωση, ώσπου τελικά...του βρήκαν τον πάτο οι αντάρτες στον εμφύλιο!)

Η υδατογραφία του Βασιλείου (που βρίσκεται στην πινακοθήκη Ιωαννίνων) πρέπει να είναι από την επισκευή του γεφυριού από τους Έλληνες, το Νοέμβρη του 1940, με τη συμμετοχή των ντόπιων που κουβαλούσαν υλικά. Από τότε είναι και η παρακάτω φωτογραφία:

Βελτσίστα

 Θέα προς τη Βελτσίστα, στο μέσο αριστερά αρχαία θέση με πύργο.

Καλαμάς και Βελτσιστινός.

 Η συμβολή του Καλάμα με τον Βελτσιστινό, πάνω από το Σούλι (Ντίνου, σήμερα Σουλόπουλο). 

Καλαμάς και Σουλόπουλο

 Ο Καλαμάς ανάμεσα στο Σούλι (Ντίνου, σήμερα Σουλόπουλο) και το Σουλόπουλο (λεγόταν και Σούλι Μετκόμπεη, σήμερα Μικρό Σουλόπουλο), κοντά στο Καλοχώρι. Στο ύψωμα το Σούλι Ντίνου (σήμερα Σουλόπουλο). Πηγή: Γρηγόρης Μανόπουλος.

Ζαλογκογέφυρο 1921

 Το Ζαλογκογέφυρο, κοντά στο Κάτω Ζάλογγο. Φωτογραφία του Άτσλι προ του 1921.

Καλαμάς και Κασιδιάρης 1901.

Φωτογραφίες του Άγγλου Shirley Clifford Atchley που το 1887 ήρθε και εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Ελλάδα.

Είχε ενδιαφέρον για τις αρχαιότητες, τη βοτανολογία και τη φωτογραφία, τα οποία συνδύαζε με την ορειβασία. Εξέδωσε βιβλία, για τα αγριολούλουδα της Αττικής και για τη ζωή του Λόρδου Βύρωνα στην Ελλάδα, ενώ έστελνε και φωτογραφίες στην «Αγγλική Φωτογραφική Εταιρεία». Πέθανε το 1936 από ανακοπή κατά τη διάρκεια ορειβασίας στη Κυλλήνη (Ζήρεια) στην Πελοπόννησο.

Λαχανόκαστρο (Το κάστρο).

Άποψη του κάστρου στο Λαχανόκαστρο. Φωτογραφία της Σκωτσέζας φωτογράφου (και κατάσκοπου) Margaret Masson Hardie Hasluck, (1885 – 1948). (αρχείο University College London).

Το πανωγέφυρο στο Λαχανόκαστρο.

μεγέθυνση του γεφυριού

Η πίσω πλευρά της φωτογραφίας 

Πoγώνι, Λαχανόκαστρο (σήμερα Ωραιόκαστρο), 23-7-1933. "στη γεφηρα του λαχανοκάστρου". Το πανογέφυρο δίπλα στο μύλο. (προς πώληση στο Ebay).

Γέφυρα Αγιών 1917

Το γεφύρι στους Αγιούς φωτογραφημένο από τους Γάλλους στα 1917.

Ο μύλος της Βήσσανης

Μιά εκπληκτική φωτογραφία από τον μύλο της Βήσσανης στον παραπόταμο του Καλαμά τον Γορμό, βαθιά μέσα στο φαράγγι του. Από το αρχείο της Αδελφότητας Βησσανιωτών

Καταρράκτης

Ο καταρράκτης του Καλαμά, φωτογραφημένος από την κόρη μου Ελένη.

Εκβολές

Λέω να ξαναρχίσω με τον Καλαμά. Πρέπει επιτέλους να βγει το λεύκωμα που σχεδιάζω τόσα χρόνια...Παλιές φωτογραφίες, χάρτες, δρόμοι, μονοπάτια, γεφύρια,μοναστήρια, κάστρα, βρύσες, όλα αυτά έχουν μαζευτεί και ξεχυλίζουν στους σκληρούς δίσκους!
Στη φωτογραφία το λεγόμενο "πέταλο" στις εκβολές του Καλαμά. Η ανομβρία του Δεκέμβρη, σε όλο της το μεγαλείο!
(φωτογραφία Λάζαρος Αναστασιάδης)

Στο δέλτα του Καλαμά.